1948 (Orio)
Egile honen
beste liburuak
NOBELA
1973, Gero
1971, Etor
1983, Erein
1984, Erein
1987, Erein
1989, Erein
1991, Erein
1994, Alberdania
1998, Alberdania
2002, Alberdania
2006, Alberdania
2004, Alberdania
2008, Alberdania
NARRAZIOA
1995, Alberdania
1996, Alberdania
1996, Alberdania
1998, Alberdania
1990, Erein
IPUINA
1970, Lur
1979, Erein
SAIAKERA
2001, Alberdania
1999, Alberdania
KRONIKA
2004, Alberdania / Berria
BIOGRAFIA
Martin Ugalde, leialtasun baten historia
1997, Andoaingo Udala
ETNOGRAFIA
1993, Zarauzko Udala/Itxaropena
ANTOLOGIA
Horrela bizi bagina beti (Euskal umorearen antologia)
1991, Erein
HAUR ETA GAZTE LITERATURA
1982, Erein
1982, Erein
1988, Erein
1988, Erein
Alarguntsa sikodelikoaren kasua
1989, Erein
Sardina ezpain gorriaren kasua
1989, Erein
Peru eta Marixe, mila eta bat komerixe
1993, Erein
1989, Erein
1999, Elkar
2000, Elkar
Aizak eta aizan elkarrekin dantzan
2002, Elkar
Paris de la France-ko pateen kasua
1988, Erein
I
Gabon gaua ospatutzeko...
edo mozkorra harrapatzen da edanez gero
Gabon gaua zen eta Madame Kontxexi Uribe mahai zabalera eserita zegoen, zabal, lasai peto eta sendo, bere seme Bixentikoren parez pare. Mahaiaren erdian kandela luze bat zegoen piztuta, eta kandelaren inguru distiratsuan, bandeja mordoa era guztietako janariez beteta. Batean, entsalada tropikala, bigarrenean, kroketak eta era guztietako frijituak, hirugarren batean, txerrikiak, laugarrenean, berriz, azeituna berde, beltz, zuri eta fuksiak, bosgarren batean, Holandako gurina, seigarrenean, Francfurt-eko saltxitxak, zazpigarrenean, Italiako lasagna eta pizza biribilak, zortzigarrenean, Suitzan aurki daitezkeen gazta mota guztiak, bederatzigarrenean Errusiako kabiar garestia, hamargarrenean Laponiako izurde xerra gorrixkak...
Hamaika plater goxo eta jaki on bazegoen mahai hartan. Plater bakoitzaren ondoan, berriz, markako xanpain botila bana.
Errezo labur bat esan zuen Madame Kontxexik eta errezoaren ondoren senarra zena aipatu zuen eta, gero, Aitaren egin azkar asko:
—Nire senarra zenaren ondra eta alabantzan.
Eta Madame Kontxexiren esku lodietako behatz potoloak azkar hasi ziren mugitzen bandeja batetik bestera, kroketa batetik saltxitxara, hemendik Emmental gaztara, gazta famatutik kabiarrera, Bixentikoren esku finetako behatz luzeak, berriz, xanpain botiletara joaten ziren bitartean.. .
—Baina, ama, mesedez, ezta goseak hiltzen ariko bazina ere... Gabonak hasi besterik ez ditugu egin eta Urte Zaharra bitarteko egunetan nola arraio jarriko ote zaren, Jainko jaio berriak bakarrik daki!
Azeituna fuksia bati ahoan bueltak eman eta bueltak eman ari zen Bixentiko koitadua, buelta bakoitza xanpain tragoxkadez lagunduz, jateko gogo handiegirik gabe. Amari begiratze hutsak asetzen zuela zirudien.
—Gabonetatik Urte Zaharra bitarteko egunetan gertatuko zaidanaz kezkatzen hasia ote zara, Bixentiko? Nire arazo larria Urte Zaharretatik Gabonak bitartera luzatzen da, motel!
Eta arrosa koloreko izurde xerra bat ahoratu zuen. Madame Kontxexiren mingainak biribilketa polita egin zuen, ballet gastronomiko bat bailitzan, izurdea eztarriraino eramanez, eta behin izurde puska ederra eztarritik pasa orduko ezpain artean zuen saltxitxa bat.
Mahai gaineko jaki guztiak amaitu zituenean, telefonoak jo zuen jangelako mahai txikiaren gainean.
—Zoaz, Bixentiko, telefonora, ea nor den. Zorionak eman nahi dizkigun norbait izango da. Ni, bitartean, sukaldera noa lupi egosiaren, bixigu errearen eta legatz frijituaren bila.
Jaiki ziren ama-semea mahaitik, bakoitza bere eginkizunera, eta Madame Kontxexi arrainez beteriko zilarrezko bandeja zabalarekin harro-harro bueltatu zenerako, mahaira eserita zegoen, berriro, Bixentiko, markako xanpainari beste tragoxkada bat emanez.
—Nor zen telefonoan?
—Iinor ezez, aama. Ertzaintzainengatiktik galgaldetzen zuzuten.
—E, e, Bixentiko, seko mozkortu zara.
—Eeup! Nini mozmozkortu?
—Bai, mozkortu egin zara. Eta nola... Gainera, zenbat aldiz esan behar ote dizut, telefono zenbakiaz nahastu eta Ertzainengatik galdetzen dutenean deia niri pasa behar didazula?
Ordurako Madame Kontxexik lupia bukatua zuen eta bixiguari ekin zion.
—Ertzainek duten lan guztiarekin... Gizarajoak... Lana eta buruhausteak arindu egin behar zaizkie, arindu. Zer egin ote zuten kukilek Hopedalekol basapizti haiekin, lagundu izan ez banie?
Eta legatz frijituaren puska eder bat ahoratu zuenean, ahoa beteta:
—Lagundu egin behar zaie, lagundu. Ez al gara, ba, denok abertzale? E, Bixentiko? Ez dakit zer erakusten dizuten Unibertsitatean.
Eta gero ahapeka, semeak ez entzuteko gisara:
—Zazpi urte, alajaina, medikuntza ikasketetako lehen lau hilabetekoa aurrera atera ezinik... Aita zena biziko balitz!
—Aitaren egin zuen Madame Kontxexik senarra zenaren ondra eta alabantzan.
Eta une hartantxe telefonoak jo zuen berriro. Hasi zen Bixentiko mahaitik jaikitzen, baina xanpain botila bat bota zuen lurrera, botila jaso nahi izan zuenean lurrean txiki-txiki egin aurretik, trabatu zen mahai gaineko mantelarekin, eta han eraman zuen mantela ere lurrera bertako plater, botila, kutxara, pitxer, bandeja, ontzi, aho-zapi eta tramankulu guztiekin, kandela luzea ere barne.
—Zure aita zenak... —beste Aitaren bat egin zuen senarra zenaren ondra eta alabantzan—, zure aita zenak eta nik nola egin ote zintugun hain aldrebes, hain malapartatu, hain lakaiurre, hain, hain, hain...
Eta hain-hainka hitz totelka zer gehiago esan jakin ez eta, berriro ere telefono zaratatsua hasI zen deika eta deika, egoskor bezain lotsagabe. Oraingoan, Madame Kontxexik hartu zuen:
—Allo...